Rouw.

Rouwen gaat over verlies. Het gaat niet per se over de dood van een persoon, hoewel het overlijden van iemand er vaak wel de aanleiding toe is. Maar ook als de ander nog in leven is kan er sprake zijn van verlies, van rouw, omdat er geen mogelijkheid is die ander te bereiken, tot hem of haar door te dringen.

Het meest definitieve van alles: de onmogelijkheid van verder kontakt. De woorden die je nog wou spreken, de dingen die je nog wilde zeggen, ze kunnen niet meer uitgesproken worden, ze worden eindeloos herkauwd, tot ze van smaak veranderen. Of, als ze wel gesproken worden, bereiken ze de ander niet, vallen ergens halverwege als verlamde vogeltjes uit de lucht.
Niets ter wereld kan ervoor zorgen dat je die persoon nog bereikt. In zekere zin is het moeilijker als de ander nog leeft, omdat het zo verleidelijk is om het te blijven proberen. Die ander, tenslotte, leeft en ademt en lacht en praat...en heeft twee oren om mee te horen. Dan moet het toch kunnen?
En dus blijf je het proberen, verander je de toon, de woorden, de gelegenheid, en probeer je zo telkens opnieuw een sleutel in een slot te steken waarvan allang duidelijk is dat hij niet meer past. En als het niet lukt komt er machteloze woede. De onmacht, het gevoel van isolatie doet pijn. Je zet zwaarder geschut in om door te dringen, je zegt wellicht dingen waar je later spijt van krijgt.

Niets werkt, niets helpt. Er is op gegeven moment geen andere keuze dan het los te laten, het te laten gaan. De afstand is onoverbrugbaar. Je bent iemand kwijt die je dierbaar is. Geleidelijk aan sterft het weg, het rumoer in je hoofd, de stemmen die om aandacht schreeuwen. Soms komen ze even terug, maar de herinnering aan eerdere nederlagen (want zo voelt het) maakt dat je dat pad niet meer wilt bewandelen. Pijn wordt een wegwijzer, een waarschuwing, een vriendelijke vermaning om bij jezelf te blijven en niet te proberen wat onmogelijk is gebleken.
Zo wordt je rouw uiteindelijk puurder, eenvoudiger, haast vriendelijker. Totdat het zachtjes neerstrijkt, ergens op een plekje in een hart en versmelt met al het andere, je verleden, je persoonlijkheid, datgene wat jou jou maakt. Totdat je op gegeven moment kunt zeggen:" Het is voorbij, ze/hij is weg en komt niet meer terug, nooit meer." En als je dat zegt en er gaat geen steek meer door je hart, dan weet je dat het een plaats heeft gekregen. En je gaat door, je gaat verder met je leven, en er komen andere dingen die om aandacht vragen, andere dingen die vreugde brengen en pijn doen.

Zo gaat dat.

Geheimen en Dromen.

Een kennis van me stuurde me een link naar een site: Dreammanifesto.

Het kwam me bekend voor, erg bekend. Want ja, ook ik heb "The Secret" gezien...

Het probleem met dit soort dingen is voor mij dat ze, hoewel ze "spiritueel" claimen te zijn, er toch wel de nodige haken en ogen aan lijken te zitten. Wat op het eerste gezicht heel overtuigend en aanlokkelijk klinkt, is vaak weinig meer dan een goede marketing die een magere inhoud moet verhullen. Een inhoud die bestaat uit een ratjetoe van bijeengeraapte kreten uit de quantumfysica, New Age-gebabbel en populaire selfhelp-goeroe's.

Om er twee dingen uit te pikken:

1. Beide methodes (en vast nog wel anderen ook) leunen zwaar op een gegeven uit de quantumfysica dat al eerder opgepikt werd in populair-wetenschappelijke uitgaves: het gegeven dat de observeerder onvermijdelijk de geobserveerde processen beïnvloedt, en dus als het ware deel uitmaakt van de vergelijking. Met andere woorden, dat bewustzijn een natuurkundige grootheid blijkt te zijn, en van invloed is op het gedrag van elementaire deeltjes. Het onzekerheidsprincipe, Schrödinger's cat, van die dingen. Deze methodes hevelen dit gegeven dan één op één over naar ons alledaags leven, en voilà: "Ook ù kunt uw leven veranderen door middel van gedachtes"! Dit wordt dan "the Law of Attraction" genoemd, of iets dergelijks.

Dat bewustzijn processen op quantummechanisch niveau beïnvloedt is onbetwistbaar waar. Waar echter aan voorbijgegaan wordt is dat op quantummechanisch nivo hele andere wetten gelden dan in onze dagelijkse realiteit. Om te stellen dat dit verschijnsel in ons dagelijk leven werkzaam is, en, sterker nog, ervoor kan zorgen dat je krijgt wat je graag hebben wilt door de kracht van je gedachtes is, vriendelijk gezegd, pure lariekoek. Ik geloof stellig in de kracht van positief denken, maar dan om andere redenen, en om dit te presenteren als een soort "natuurwet" is een grove simplificatie met voorbijgaan aan alle feiten en, nogmaals, flauwekul.

2. Subtieler maar wellicht schadelijker is dat deze methodes claimen ervoor te kunnen zorgen dat je krijgt wat je maar wilt, als je het maar op de juiste wijze wenst. Over de aard van het gewenste wordt weinig gezegd. Een miljoen dollar, welja, waarom niet? Spiritueel?

Spiritualiteit, ik heb het al eerder gezegd, is voor mij niet het streven naar perfectie maar het herkennen van de al aanwezige perfectie in onszelf en rondom ons. Het is volledig menszijn. Hoe een miljoen dollar daar aan bijdraagt is me een raadsel, nog afgezien van de vraag of je daar werkelijk gelukkiger van wordt. Deze methodes vervallen in wat Chögyam Trungpa zo mooi "spiritueel materialisme" heeft genoemd, en dan nog op grove wijze: spiritualiteit, of de claim, gebruiken om de werkelijkheid naar onze hand te zetten, onaangename gevoelens of feiten te ontlopen, en daarmee het ego verder op te bouwen en te ondersteunen. Acceptatie van onszelf en de realiteit raakt op die manier verder buiten bereik dan ooit. "Spiritualiteit" wordt gewoon een zoveelste methode om je wensen te bevredigen, in plaats van die wensen eens goed tegen het licht te houden.

Er zijn nog wel meer kritische kanttekeningen te plaatsen, maar voorlopig laat ik het hier even bij. En uiteraard staat het iedereen vrij om het gewoon toch te doen, ondanks deze overwegingen. Mocht het lukken om binnen een jaar die miljoen dollar binnen te slepen, laat het dan even weten. Dan probeer ik het alsnog.

Te paard, te paard, we zijn verraden!

Verraad.

Het is het pijnlijkste wat je kan overkomen, het is vernietigend. Een geliefde, intieme vriend of vriendin, iemand die je na staat, en dan...verraad. In de steek gelaten worden, iemand blijkt niet de waarheid gesproken te hebben, kiest voor zichzelf, negeert je behoeftes, verlangens.
Wat volgt, in eerste instantie, is een allesverterende woede. De behoefte om keihard terug te slaan, de ander net zoveel pijn te doen als hij of zij mij gedaan heeft. Waarom? Wat heeft het voor nut?

Toen ik ruim een half jaar geleden midden in de pijn zat van een plotseling afgebroken relatie, iemand die me diep geraakt had en toen plotseling de emotionele verbinding verbroken had, kon ik niet anders dan er mee bezig zijn, er iedere keer maar weer over praten, er telkens weer naar terugkeren. Ik had het gevoel dat ik zou ontploffen, dat de beker overliep, en ik wist niet meer waar ik het moest zoeken. Ik wilde niet voelen wat ik voelde.
Een goede vriendin zei op gegeven moment tegen me:" Rob, jij hebt zo'n ontzettende behoefte je gevoelens erkend te zien...wat is dat toch? Is het niet voldoende voor jezelf te weten wat je voelt?" En dat was zò raak, dat ik er even helemaal stil van werd.
Want erger dan de scheiding is natuurlijk, het gevoel dat ik niet erkend word als degene die ik ben - met m'n gevoelens, behoeftes, verlangens. Zelfs de drang om de ander te kwetsen is niets anders dan de behoefte m'n gevoelens erkend te zien - ik pijn, dan jij ook pijn, en op die manier zul je mijn pijn wel móeten erkennen. Niets ergers dan het gevoel niet gezien te worden, en dat kan ik dan niet laten rusten, iedere keer ga ik terug en probeer het weer af te dwingen - zie me, erken me! "Terug voor nòg een pak slaag", zoals iemand het eens treffend geformuleerd heeft.
Uiteindelijk gaat het natuurlijk om die erkenning, en de behoefte daaraan is dan geworteld in wat heel modern "een lage eigenwaarde" heet, het duistere vermoeden, diep van binnen, dat we niet beminnenswaardig zijn, dat we niet echt bemind worden. En als iemand dan verraad pleegt wordt die geheime angst bevestigd en zijn de poppen aan het dansen.
Iemand raakt ons en opent de poort van de liefde, en die liefde begint te stromen en plotseling is de wereld zonnig en mooi - en we denken dat het die ander is die die liefde genereert, maar het komt uit onszelf, de ander is slechts de katalysator, de sleutel.
Het verraad van de ander laat ons dan alleen achter, met het gevoel ergens van beroofd te zijn.

Moeilijker nog dan liefde geven is liefde ontvangen, omdat we ons daarvoor moeten openen voor de ander, kwetsbaar zijn, en alle pijnlijke ervaringen uit het verleden maken dat we op onze hoede zijn, herinneringen aan eerder verraad, aan pijn, aan verdriet. Maar toch, om liefde te geven moeten we het ook kunnen ontvangen en omgekeerd, het één kan niet zonder het ander, want liefde die niet in beweging blijft bederft, als stilstaand water.

Het is goed om me op gegeven moment weer te realiseren dat die liefde altijd beschikbaar is, van binnen, en dat niemand me die af kan nemen. Liefde is onze ware aard. Ondanks de moeilijkheden, de pijn en het verdriet kunnen we niet anders dan liefhebben, ook al manifesteert die liefde zich op bepaalde momenten zo verwrongen dat ze nauwelijks meer als zodanig herkenbaar is. Maar op we het moment dat we dat beseffen kunnen we de liefde weer laten stromen, als een heldere beek, en onze dorst eraan lessen.